انواع داشبوردهای مدیریتی
داشبوردها ابزارهای مهمی برای تجزیه و تحلیل داده ها هستند که بسته به نوع هدف و ویژگی‌هایی که دارند به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شوند. ازجمله مهمترین داشبوردها می‌توان به داشبوردهای عملیاتی ، تحلیلی و استراتژیک اشاره کرد. هر کدام از این نوع داشبوردها بصورت سفارشی طراحی می‌شوند تا نیازهای خاص یک سازمان یا بخش خاص را برآورده کنند.
در ادامه با ما همراه باشید تا با ویژگی‌ها و کاربرد هر کدام آشنا شویم.
داشبورد عملیاتی(Operational Dashboard):
از این نوع داشبوردها برای نظارت بر عملکرد روزانه و فعالیت‌های جاری سازمان کمک می‌گیرند و شامل داده های لحظه ای و شاخص‌های کلیدی عملکرد است. معمولا شامل نمودارها و گراف های ساده تری هستند که اطلاعات کلیدی را نمایش می‌دهند. به طور معمول حالت تعامل کمتری دارند (منظور از تعامل فیلتر کردن نمودارها و مشاهده جزئیات می‌باشد) و بیشتر بر جنبه نمایش اطلاعات در زمان حال تمرکز دارد.
کاربران این داشبوردها معمولا مدیران و کارکنان عملیاتی هستند که نیاز به نظارت برعملکرد روزانه زیرمجموعه خود دارند.
داشبورد تحلیلی (Analytical (Dashboard :
این داشبوردها برای تجزیه و تحلیل عمیق داده‌ها و شناسایی الگوها و روندها طراحی شده‌اند و به کاربران این امکان را می‌دهند که الگوها و روندها را شناسایی کنند تا تصمیمات استراتژیک بگیرند.معمولا بر روی داده های تاریخی تمرکز دارند و به کاربران این امکان را می‌دهد تا با بررسی عملکرد گذشته، پیش بینی‌هایی برای آینده انجام دهند. اغلب شامل نمودارها و گراف‌های پیچیده‌تری هستند.
این داشبوردها برای مدیران، تحلیلگران و افرادی که تصمیم می‌گیرند طراحی شده اند و به بینش های عمیق‌تری نیاز دارند.
داشبورد استراتژیک (Strategic Dashboard) :
این نوع داشبورد به مدیران و تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا عملکرد کلی خود را در راستای اهداف و استراتژی های بلند مدت خود نظارت و ارزیابی کنند.معمولاً شامل KPIهای کلیدی وشاخص های عملکردی است که به مدیران کمک می‌کند تا با بررسی روند و وضیت کلی سازمان خود، تصمیمات استراتژیک بگیرند. روی اهداف و استراتژی های کلان سازمان تمرکز دارند و به ارزیابی پیشرفت در راستای هدف کمک می‌کنند. شامل شاخص های کلیدی عملکرد (KPI) در زمینه مختلف از جمله مالی، مشتری، فرآیندهاو ... است.
از دیگر ویژگی‌های داشبوردهای استراتژیک این است که در اختیار همه قرار می‌گیرد و به ارتباطات داخلی سازمان کمک می‌کند.
داشبوردهای عملیاتی، تحلیلی و استراتژیک در حوزه های مختلف کاربرد دارند به عنوان مثال در حوزه مالی این داشبوردهای سه گانه به صورت زیر تعریف می‌شوند:
داشبورد مالی عملیاتی
- هدف: نظارت بر عملکرد مالی روزانه و جاری سازمان.
- نوع داده‌ها: شامل داده‌های واقعی و به‌روز مانند درآمد، هزینه‌ها، جریان نقدی و KPIهای عملیاتی.
- نحوه نمایش اطلاعات: معمولاً شامل نمودارها و جداول ساده است که اطلاعات به‌صورت واضح و قابل فهم نمایش داده می‌شود.
- زمان‌بندی: به‌طور روزانه یا هفتگی به‌روزرسانی می‌شود و به وضعیت جاری سازمان می‌پردازد.
- کاربرد: به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات سریع و عملیاتی بگیرند و وضعیت مالی را به‌طور لحظه‌ای پیگیری کنند
داشبورد مالی تحلیلی
- هدف: تحلیل عمیق‌تر داده‌های مالی و شناسایی الگوها و روندها در طول زمان.
- نوع داده‌ها: شامل داده‌های تاریخی و تحلیلی که به شناسایی روندها و الگوها کمک می‌کند.
- نحوه نمایش اطلاعات: ممکن است شامل نمودارهای پیچیده‌تر، تحلیل‌های چندبعدی و ابزارهای بصری‌سازی پیشرفته باشد.
- زمان‌بندی: معمولاً به‌صورت ماهانه، فصلی یا سالانه به‌روزرسانی می‌شود و به تحلیل‌های بلندمدت و پیش‌بینی‌های آینده می‌پردازد.
- کاربرد: به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات استراتژیک‌تری بگیرند و پیش‌بینی‌های مالی انجام دهند.
داشبورد مالی استراتژیک
- هدف: ارزیابی و نظارت بر عملکرد کلی سازمان در راستای اهداف استراتژیک.
- نوع داده‌ها: شامل داده‌های کلیدی و شاخص‌های عملکردی (KPI) که به اهداف بلندمدت و استراتژیک سازمان مرتبط هستند.
- نحوه نمایش اطلاعات: معمولاً شامل نمای کلی از عملکرد سازمان با استفاده از نمودارها و جداول است که به راحتی قابل درک باشد.
- زمان‌بندی: به‌طور فصلی یا سالانه به‌روزرسانی می‌شود و به ارزیابی پیشرفت در راستای اهداف استراتژیک می‌پردازد.
- کاربرد: به مدیران و هیئت مدیره کمک می‌کند تا تصمیمات کلان‌تری بگیرند و استراتژی‌های سازمان را ارزیابی کنند.
نتیجه‌گیری
- داشبورد مالی عملیاتی: برای نظارت بر عملکرد جاری و تصمیم‌گیری‌های سریع مناسب است.
- داشبورد مالی تحلیلی: برای تحلیل عمیق‌تر و پیش‌بینی‌های مالی طراحی شده است.
- داشبورد مالی استراتژیک: برای ارزیابی عملکرد کلی سازمان در راستای اهداف بلندمدت و استراتژیک استفاده می‌شود.
این سه نوع داشبورد مکمل یکدیگر هستند و به مدیران در سطوح مختلف کمک می‌کنند تا تصمیمات بهتری بگیرند.
